ทอนซิลอักเสบ (Tonsillitis) เกิดจากอะไร รักษาแบบไหน?

ทอนซิลอักเสบ หรือ ต่อมทอนซิลอักเสบ (Tonsillitis) คือ โรคที่เกิดจากการอักเสบติดเชื้อของทอนซิลซึ่งเป็นต่อมคู่ข้างซ้ายและขวา (เป็นต่อมน้ำเหลืองในลำคอที่อยู่ด้านข้างใกล้กับโคนลิ้น มีหน้าที่ช่วยกำจัดเชื้อโรคที่เข้าสู่ลำคอ เช่น จากอาหาร น้ำดื่ม และการหายใจ จัดเป็นเนื้อเยื่อที่ไม่สำคัญ สามารถตัดออกได้เมื่อมีข้อบ่งชี้ที่ถูกต้องและเหมาะสม

อาการทอนซิลอักเสบ

ทอนซิลอักเสบจากเชื้อไวรัส ผู้ป่วยจะมีอาการเจ็บคอในระดับเล็กน้อยถึงปานกลาง แต่จะไม่เจ็บมากขึ้นตอนกลืน อาจมีอาการหวัด ไอ คัดจมูก มีน้ำมูกใสแต่ไม่มาก เสียงแหบ มีไข้ไม่สูงมาก ปวดศีรษะเล็กน้อย ตาแดง (เยื่อตาขาวอักเสบ) และบางรายอาจมีอาการท้องเดินหรือถ่ายเหลวร่วมด้วย ผู้ป่วยกลุ่มนี้อาจมีไข้หรือไม่ก็ได้ ทอนซิลทั้งสองข้างอาจโตเล็กน้อย ซึ่งมักจะมีลักษณะแดงเพียงเล็กน้อยหรือไม่ชัดเจน ทอนซิลอักเสบจากเชื้อแบคทีเรียเบต้า-ฮีโมไลติกสเตรปโตค็อกคัสกลุ่มเอ ผู้ป่วยจะมีอาการเจ็บคอมากจนกลืนน้ำและอาหารได้ลำบาก ร่วมกับมีอาการไข้สูงมากกว่า 38.3 องศาเซลเซียสเกิดขึ้นอย่างฉับพลัน หนาวสั่น ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตามตัว อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร มีกลิ่นปาก และอาจมีอาการปวดร้าวไปที่หู (เพราะการอักเสบของคอมักส่งผลถึงการอักเสบของหู เนื่องจากเป็นอวัยวะที่ติดต่อถึงกันได้จากหูชั้นกลางซึ่งมีท่อเชื่อมต่อกับลำคอ) บางรายอาจมีอาการปวดท้องหรืออาเจียนร่วมด้วย ผู้ป่วยกลุ่มนี้มักจะไม่มีอาการน้ำมูกไหล ไอ หรือตาแดงแบบการติดเชื้อจากเชื้อไวรัส ทอนซิลทั้งสองข้างมีลักษณะบวมโต สีแดงจัด และมักมีแผ่นหรือจุดหนองขาว ๆ เหลือง ๆ ติดอยู่บนทอนซิล ซึ่งเขี่ยออกง่าย นอกจากนี้ยังอาจตรวจพบต่อมน้ำเหลืองที่ข้างคอด้านหน้าหรือใต้ขากรรไกรบวมโตและเจ็บ

การรักษาเมื่อเกิดอาการทอนซิลอักเสบ

ทอนซิลอักเสบจากเชื้อไวรัส ส่วนใหญ่มักจะหายได้เองภายใน 1 สัปดาห์ มีผู้ป่วยเพียงส่วนน้อยที่อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนตามมา (ซึ่งมักไม่ร้ายแรง) ส่วนผู้ที่เป็นไข้หวัดหรือไข้หวัดใหญ่ก็อาจมีภาวะแทรกซ้อนได้ เช่น ไซนัสอักเสบ หูชั้นกลางอักเสบ หลอดลมอักเสบ ปอดอักเสบ เป็นต้น การดูแลตัวเองในเบื้องต้นดังนี้ ควรหยุดงาน หยุดเรียน จนกว่าไข้จะลดลงอย่างน้อย 1 วัน เพื่อการพักผ่อนอย่างเต็มที่ และป้องกันการแพร่เชื้อไปสู่ผู้อื่น ควรพักผ่อนนอนหลับให้เพียงพอและดื่มน้ำสะอาดให้มาก ๆ อย่างน้อยวันละ 8-10 แก้วและรับประทานอาหารอ่อน ๆ เช่น ข้าวต้ม โจ๊ก น้ำซุป นม น้ำหวาน และอาจดื่มน้ำเย็นหรือเครื่องดื่มเย็น ๆ หรืออมก้อนน้ำแข็งเพื่อช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอ ทำความสะอาดคอบ่อย ๆ โดยเฉพาะหลังรับประทานอาหาร ด้วยการแปรงฟัน หรือกลั้วคอด้วยน้ำเปล่าหรือน้ำเกลือหลังอาหารทุกมื้อ ทั้งนี้เพื่อป้องกันไม่ให้มีเศษอาหารไปตกค้างในช่องปากและลำคอ จนทำให้ทอนซิลอักเสบมากขึ้น
ทอนซิลอักเสบที่เกิดจากเชื้อไวรัสส่วนใหญ่จะไม่รุนแรงและหายได้เอง แต่หากเกิดอาการอย่างใดอย่างหนึ่งดังต่อไปนี้ควรปรึกษาแพทย์ ได้แก่ มีไข้เกิน 4 วัน, มีอาการมากกว่า 4 วัน โดยที่อาการยังไม่ดีขึ้นเลยแม้จะให้การดูแลตนเองในเบื้องต้นแล้ว, มีอาการรุนแรง (เช่น รับประทานอาหารหรือดื่มน้ำไม่ได้เนื่องจากอาการปวดหรือหายใจลำบาก), มีไข้สูง, มีจุดหนองที่ทอนซิล, ต่อมน้ำเหลืองโตและกดเจ็บ หรือเมื่อมีความวิตกกังวลในอาการที่เป็นอยู่หรือไม่มั่นใจในการดูแลตนเอง
ควรรีบไปพบแพทย์

วิธีป้องกันทอนซิลอักเสบ

รักษาสุขภาพทั่วไปให้แข็งแรง ด้วยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ให้ครบ 5 หมู่ หมั่นออกกำลังกายเป็นประจำ และนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ไม่อยู่ใกล้ชิดกับผู้ป่วยที่เป็นทอนซิลอักเสบหรือคออักเสบ (หรือผู้ป่วยที่มีไข้ เจ็บคอ) ระวังอย่าให้ผู้ป่วยไอหรือจามรด และไม่ใช้ของใช้ร่วมกับผู้ป่วย ส่วนผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงการไอหรือจามรดใส่ผู้อื่น หมั่นล้างมือให้สะอาดด้วยน้ำกับสบู่อยู่เสมอ (โดยเฉพาะก่อนรับประทานอาหารและหลังเข้าห้องน้ำ) เพื่อชะล้างเชื้อโรคที่อาจติดมากับมือ

หูได้ยินไม่ชัด ไซนัสอักเสบไม่หาย เจ็บคอ ‼
👂โรคทางหู
– ความผิดปกติภายในหู
– หูอักเสบ หูอื้อ หูน้ำหนวก บ้านหมุน
🗣โรคทางคอ
– ต่อมทอนซิลอักเสบ เเผลในลำคอ
– ต่อมน้ำเหลืองโต มะเร็งบริเวณลำคอ
👃โรคทางจมูก
– จมูกอักเสบ ภูมิเเพ้
– ไซนัสอักเสบ นอนกรน เเละหยุดหายในขณะหลับ
🛎 รีบหาสาเหตุ รู้เร็ว รักษาเร็ว
————————–
สอบถามเพิ่มเติม หรือ นัดหมาย
📍แผนกผู้ป่วยนอก ชั้น G โทร. 075-626555 ต่อ 1117-8
⏱ให้บริการทุกวัน
จันทร์ – ศุกร์ เวลา 08.00 -20.00 น.
เสาร์ – อาทิตย์ เวลา 08.00-17.00 น.
✅ป่วยไม่สบายให้เราดูแล กับโรงพยาบาลกระบี่นครินทร์ อินเตอร์เนชั่นแนล